ANEULAI PAN IN PANTAH SIAM IN PART III
TATE KEPNA LEH PATTAHNA (Part-3)
1) Naungek leh nauno kep dan;
Nu leh pa bek hilo in mi khempeuh in naungek suak tung pan a naukep dan pen theih ding thupi mahmah hi. Sinna mel neilo in ta ih nei petmah taktak ciangin bung leh bangin mi hong gente ih ciapteh man teng leh ih theih teng banah ih gei a te hong gen bangbang in ih kikem hi. Tua ahihmanin Naungek leh nauno kep dan ding tawh kisai in nawi piak leh zatui bek tawh nitum lo in laisim kawm a, a thei te zong dot ngam ding ahihi.
2) Nau kap thei;
Nu sung pan naungek hong pian khit phet in a hitheih masak pen kah ahihi. Naungek a kah leh a tuap kisal in huih dik kipan pah hi. Naungek a kah pah kei leh cidamlohna leh haksatna khat a nei hi zaw ahimanin a kah pah saisai na dingin bawl pah in.
3) Nau nawi piak cil;
Nau nawi pen pia pah lecin hoih pen hi. Nu nawitui ompah lo thei hi. Nawitui om sak masa pen naungek man hizel hi. Nawitui a om pahloh hangin nau kamah nawimuk koih limlim ding a, nau in nawi a tep/dawn ciangin nu thagui te kizom sak in nawizu kikhawm sak a, tua pan in nawizu a om hi a, nawi a tep ngun leh nawizu om pahpah ahihi. Mi pawlkhat in nawizu paikhia masa pen naungek a dingin hoih kei a ci om a, tua pen thumanlo hi in nawizu pai masa pen a hoih penpen hizaw hi. Nawigau tah ci-in nawi langkhat lam a kehbuabua zong phamawh lo hi, a tepna lam a gaih mateng tepsak phot in.
4) Nau ihmu;
Naungek pen a nawi nek sung lo buang a cidam nak leh ihmu mu dinghi. Nono nuam, et et nop manin phong phong, loksuk lokto, lumletsuk lumlet to in leklek kei in. Nau in ihmut a khamna pen a khanna ahihi.
5) Nau ek;
Naungek pen a piancil pan ek tha pah pah a, nikhat in 4 vei, 5 vei tha dinghi. Naungek a ek a tui zenzen a leh upmawh thu in sungpai zatui pia pah ziau kei in. Naungek a pianzawh ni 3-4 pan in a ci eng thei a, ni 8-10 dong tua ci suak in mang leuleu hi. Tua bangin a ci a om leh pautau pah kei in, ahihangin a nasiat leh doctor zuan in. Naungek in vitamin D kisam thei ahimanin sawtlo sung nitang muhpih zel in.
6) Nau laikia;
Nau lai pen kalkhat sungin kia hi. Nau lai pen a keu/hul ding hi zaw a, a keu hat hat na dingin a laisan tuamcip lua kei in, huih mu sak in. Sathau maw na dang khat peuhpeuh nuh kul lo a, nuh nei leng naila in dam hakzaw hi.
7) Naungek vitamin pia kei in;
Naungek cidam ngeina pen kha khat a cin ma in nu nawizu lo buang adang vitamin leh tha hatna ding cih a kipan vitamin khat zong pia kei in, zatui a kisap leh doctor te cih bek in pia in. Naungek a dingin nu nawizu sang in a hoihzaw an dang khat zong omlo hi.
8) Naungek kah zia in thunei;
Nauno te in a kahna uh pen a lungsim leh a deih te genna in zang uhhi. Tua te pen;
1) Gilkialna(hunger),
2) Natna nei(pain),
3) Heh, lungkimlo (anger),
4) Lau/ kihtak nei (fear)
Hehna a neih uh ciangin a mittang langbek (eyes half close)hak sa in a etna nasa bekbek in kap uhhi.
Lau a neih uh ciangin mit phe vetlo in hak lela sa in kap uhhi.
Natna a neih uh ciangin kamka ngeina ahih kei leh mitsi sa in a kam langbek ka in a ngaih semsem in kap uhhi,
Hehna leh lungkimlohna a neih uh ciangin a kah aw ngeih/ngaih lo sem sem hi.
9) Ngek bawl lua kei in;
Khua sungah guta, gilo kitomtom, mihoihlo, mi nawngkai mahmah te a tamzaw pen nu leh pa ngekbawl luatna pan leh innkuan sung kisia (broken family) pan ahi uhhi.
Naupang gilo ding in a kipatna pen ih tai ngamloh, thuhilh ngeilo, a deih khempeuh pia, a utna khempeuh ah paipih, a nget khempeuh hihsak pahpah pen zongsang uh a, a picing khit uh ciangin tua in ama adingin mawhna leh khialhna munah tun in a kingek bawl lum ihhi. Ta tumpen te, ta pasal khat bek a nei te, ta numei khat bek nei te, gitnat lohna a neite, teek khit ciang a neih te cih bangin tate kingek bawl lua kha thei a, tua te pen a gol khit ciangin mi lauhuai mahmah te hithei uhhi.
10) Nau sia (Placental Abruption);
Naupai lai a nausia pen “Placental abruption” ki ci hi. Nausiatna pen nu sul sung a om nau in amah a tuam a pan dildel khat “Placenta” ki ci pen a kitap/keh na hang ahihi.
Naubu tuam na a kehsak thei te;
1) Zatep,
2) Khamtheih a tuamtuam te,
3) Accident,
4) Gilpi tatkha,
5) Zatui leh na pawlkhat nekna hang,
Nau siat ding leh;
1) Siluang khia ding,
2) Gilna ding,
3) Nungzang na ding,
4) a tuamtuam
Tua bangin na om leh doctor/nurse zuan pah in.
@ NK Nang
Post a Comment