ANEULAI PAN IN PANTAH SIAM IN PART V
TATE KEPNA LEH PATTAHNA (Part-5)
1. Kamnem leh kamhoih sin sak in.
Naupang te kampau guh mahmah leh zaknuam hetlo in paungam ziahziah te pen a kem a nulepa ahih kei leh a pi cih bang lianlian in a pau pau ahihi. Lengla zahtak leh Biakinn sung, mipi lakah a pau lala a zahtak leh maizumna mel a theih kei leh zong a innkuan sung mah pan ahihi. Tua ahihmanin na tate leh na tu kamnem leh kamhoih na zaknop leh na zak ding na deih bang lian in pau pih lecin nang cih cih hong zui pah dinghi.
Mi khat in na tate na khat pia "lungdam" cih na mel a theih kei leh lungdam ei ci buang ve na cih leh a mangngilh hilo in nangmah mah in na tate/,tute in na hong piak ciang lungdam ei cih nazat ngeiloh man ahihi. Pawlkhat te innkuan sungah lungdam ei cih zat kul lo hi ci in gen uh a, thupil khempeuh ah innkuan pihte tungah lungdam ei cih zang ngei kei un,cih a kigelhna omlo dinghi. Mi mai ah lungdam takin van kipia sang khin in lungdam ing na cih hong theilo ding ci in tai kha leng maizum huai mahmah ahihmanin Lungdamna teng bei ban ah kiheh gawp thei hi.
2. Khut zat leh kamsia zat manlang mi na hih leh ki control in.
Na tate/tute omdan leh gamtat dan hoihlo na sak ciang beng pahpah in sat pahpah lecin hong thuk hetlo ding a, aman zong a tate/tute tungah zang suak thei a, tua te pawl pen sisan in zui thei hi. Na heh ni in khut na zat pah leh a heh ciang kitom pah ding a, na han gawp leh zong na ta a heh ciang hang hang phun phun dinghi. Na zi na sat leh a nu sat sat ding sa pah ding a, na pasal na thusim kei leh a pa thusim lo pah dinghi. Na nulepa /na teek te na simmawh leh simmawh takpi pah ding uhhi. Tua mah bangin na hoih in mi na ho leh na tate in zong ho ding a, na hawhpihna leh na vakpihna ah paipai nuam pah ding uhhi. Na pi na pu leh na nu leh na pa pan a hoihlo tampi luah suk in mi hoihlo leh mi gilo innkuan pan a khangkhia mi na hih zenzen leh zong na tute leh na tate na khualna in kampau leh gamtat ki control mahmah in.
3. Na heh mahmah leh zong naupang te tung tu kei in.
Midangte leh na innkuan pih te akipan mi khat peuhpeuh lungkim theilo in na heh mahmah ni a hih leh zong na kep na tate/tute tungah tungsak het kei in. Naupang thu thei lo leh mawhna nei nailo te hangin thu kipan ahih leh na ta/tu kep te khiat vet kei in.
Na kep na naupangte in na hih khial maw, khat leh khat kitawng maw in a om leh naupang te hangin kuang leh hai te lawn gawp, Nik leh puan pai gawp, na nu a sun hi teh, na pu te a sun hi teh, na pu na pa uh a sun uh hi uh teh, hi bang mihing kem nawn kei ning ci in kamvang tah ci in thu mawk gen gawp kei in, na khut tawng, na khe buisum hen, sisuk khin ung, cih te zong zat vetlo ding ahihi. Gup tuam leh paihtuam neilo in a vek un a kibangin thuhilh in, khat leh khat hong khiat ngeingai uh leh zong a kibangin tai inla, thuhilh in.
4. Naupang khialhna hi ci kei in, nang khialhna hizaw.
Naupang pen om mawh mahmah ing, gamta khial thei ahihmanin a kem na hihi. Na nau kep a liam leh nang khialhna suak hi. Na nau kep gilkial in a kah kah leh nang khialhna ahihi. Na nau kep zun leh ek tawh a kidiah leh nang khialhna ahihi. Na naukep tem tawh a kiliam sak khak leh nang khialhna ahihi. Na nau kep car sungah nusia kha pak inla, a sih khak leh tualthat na hihi. Tua ahihmanin mi innah naukem (house maih) in om in khasum sang na hih a, nau kep na siam kei luat leh nakpi takin thuhilhna na ngah dinghi. Thuhilhna thuak zawhloh manin sih ding ut liangin om thei teh.
Mite in kam hoih pauna hangin thaman ngah uh a,
a sepna bangun zong thaman ngah uh hi. Paunak 12:14
5.Na naukep a gamtat khialh leh thei siam in.
Na naukap in gamtat khialhna nei in tua hangin na boss te, a nu leh pa te in nakpi takin hong tai in thu hong hilh gawp zenzen leh zong kamnem bekbek tawh dawng inla, heh mai pua kei inla, lungdam leh a awi bangin om tuan kei in.
Kam nemin dawnna in hehna damsak a,
kam khauh in hehna piangsak hi. Paunak 15:1
A naukep khat in tua ni zing, sun leh nitak kham diñgin a leisa khat peuh a sawm vetlo pi in a tawi leh hih khial kha in buasak khin hi. Nau kem te in bawngnawi leina ding sum kemlo/neilo ahihmanin bawngnawi pen nau an diñgin piakloh lah phamawh ahihmanin naukem nu a sinkham lua hi. A nau kep te khiat theih loh, a boss te ahih kei leh a nulapa nasem te kiangah gen ding inlah tai leh thuhilhna thuak ding te lah theihsa hi in za nuam vetlo ahihmanin a sinkham mahmah hi. Tua bangin na om leh a buak sakna thu, bawngnawi nek ding a om nawnlohna thu, lei loh a phamawhna thu te kimtakin hilh in gen ngam zaw in, nidang ciang tua bangin a om nawnlohna diñgin ka hanciam ding hi, sorry lua ing ei, ci le cin thu hong hoih dinghi. Tai leh thuhilh teng kihtak manin a bawngnawi bua teng luak saisai inla, naupang te pia gawp in bangmah gen kei lecin bawngnawi a bua sak pen in hilh thei ve ve ding a, na vaisah zaw dinghi.
6. Naupang te tawh kiciam zang kei in.
Naupang pen a kah leh kap nawn kei o, na tawp leh ice-cream lei pah ding ci vet kei in, ice-cream a duh simin kapkap dinghi. Homework na bawl leh lai na sim leh sum kong pia ding ci kei in, nidang ciangin sum piak loh in homework bawl nuam nawnlo ding, sum piakloh in laisim nuam nawnlo dinghi. Pasian nasem te zong sum tawh ih sap phot leh ih piak zawh loh ciang a pia nuam nawnlo sa thei uhhi. Na hih hangin naupang thanuam ding leh a hoih zaw ding pawlkhat om leuleu a, kisil meng meng, kithawi mengmeng vo, na khedap na bulh in cih te pawl tawh tha kipiak ding ahihi. Tha piak, hanthawn leh kiciamna kibang lo hi.
7. Gensia sia kei in.
Na tate a hizong, na tute ahizong, na nau kep pen hoih sa lo lua, om mawh sa lua, kheltat sa lua, uisan sa lua, gentak na sak luat mahmah leh zong, mi tate tawh kibang lo uimei kang bang, hi cithak vei bang, dawi tawh kibang, a lu lian belbal lua, zawng tawh kibang, ci in a hoihlohna te na nak gen luat a, ciamnuihna in na neih neih leh dik khin hetlo ahihmanin a gensia sia in hong ki ngaihsun lel dinghi. Khua theih khitciangin kiko pen ki mangngilh nawnlo hi. La sa siamloh ahih leh zong thapia inla,gum in. A siamloh khat hangin a maizum na ding bawl kei ngei kei in.
8. Min tan phuah kei in;
Naupang khat hoihlo sa lua in zawng tawh kibang mahmah leh Zawng ki ci kha thei a, vom mahmah leh Kala te tawh kibang sa in Raju khawng peuh tawh kisam a, min hilo pi simmawhna tawh minphuahte MIN TAN ki ci hi. Zomi te in hoihlo ko na in pau hoihlo tampi nei hihang.
1) Belbal, bimbum, biambuam, bembam, bilhbulh, belhbalh, etc.
2) Deidai, diaiduai, diahduah, demdam, deda, diadua, etc.
3. Gega, gemgam, giapguap, gauhgauh,etc.
4. Hemham, hiaihuai, heuhhauh, heihai, himhum,etc
5. Kemkam, kuahkuah, kemkam, kilkul,etc.
6. Lela, lemlam, limlum, liatluat, leplap, etc.
A dang tampi om lai hi. Hih te pawl pen ih neu tung a kipan ih zatsa ahihmin ih lungdamna leh zaknop ih sak mahmah te ah zong kizang kha pahpah hi. Tua ahihmanin hih te pawl zong a zongsang sa ih hih khak leh zong nakpi takin kisin a, naupang te tungah zat hetlo ding ahihi. Mintan tawh hong kisap leh zong kamhoih leh kamkhum tawh thuk kik in.
Tua ciangin amaute in ama kiangah, “Nangmah in tuni-in hih mite’ deihna bang zui inla, amaute na dawn ciangin kamhoih pau lecin, amaute pen a tawntungin nangma nasemte hi ding uh hi. 1 Kumpite 12:7
Zahpihna kam tawh hong kihopih ciangin kamkhum tawh ka dawng uh hi. 1 Kor 4:13
@ NK Nang
Post a Comment